چه کسانی لازم است ​ارتودنسی کنند؟

وقتی نسبت بین اندازه دندان‌ها و اندازه فک مناسب نباشد و به شلوغی و کجی آنها و رابطه غیرصحیح دندان‌های فک فوقانی و تحتانی منجر شود، انجام ارتودنسی برای اصلاح بد شکلی پیش آمده ضرورت می‌یابد. این روش موجب می‌شود فرد لبخند زیباتر و چهره زیباتری داشته و حتی از اعتماد به نفس بالاتری هم برخوردار باشد. علاوه بر آنن وقتی دندان‌ها روی هم قرار می‌گیرند، احتمال پوسیدگی و خرابی دندان بالا می‌رود. مراقبت از دندان‌های ردیف و حفظ بهداشت آنها بسیار آسان‌تر است و به طور کلی کیفیت زندگی بهتر می‌شود.

علت شلوغی دندان‌ها چیست؟

ژنی که اندازه دندان‌ها را مدیریت می‌کند با ژنی که اندازه فک فوقانی و تحتانی را تعیین می‌کند دو ژن متفاوتند. بنابراین ممکن است قوسی که دندان‌ها در آن قرار می‌گیرند، فضای کافی برای جای دادن دندان‌ها نداشته باشد. این شایع‌ترین علت بی نظمی دندان‌هاست. غیر از عوامل ژنتیکی موارد دیگری هم می‌توانند باعث بروز این پدیده شوند. برخی از عادات دهانی مانند مکیدن انگشت، خودکار یا استفاده از پستانک (سندرم شیشه شیر) می‌تواند تاثیرگذار باشد. تنفس از دهان نیز مورد دیگری است که به این روند کمک می‌کند. 

شایع‌ترین دلیل تنفس از دهان داشتن لوزه سوم است که کودک به دلیل این که قادر به تنفس از راه بینی نیست، دهان همیشه باز مانده و چون در حال رشد است دهان فشار را متقبل می‌شود و علاوه بر شلوغی دندان‌ها اختلال رشدی تکاملی فکی پیدا می‌کند. بی‌نظمی دندانی از نوع ژنتیکی را در نژاد سیاه کمتر ملاحظه می‌کنیم زیرا تداخل ژنتیکی کمتر است، ولی در جامعه آمریکا با آن تداخل ژنتیکی بالا، بی‌نظمی دندانی هم بالاتر است. در کشور ما هر دو نوع ژنتیکی و محیطی دیده می‌شود.

بهترین زمان برای ارتودنسی کی است؟

بهترین زمان پیش از بیست سالگی است. قبل از ده سالگی ارتودنسی به صورت پیشگیری است و اقدامات هم بسیار ساده‌تر است. کودکان استخوان‌های نرم‌تری دارند و درمان به مراتب خیلی راحت‌تر از بزرگسالان است. بعد از ده سالگی، حوالی سن بلوغ، در دخترها کمی زودتر و در پسرها کمی دیرتر این کار انجام می‌شود. وقتی دندان نیشش بالا در حال رویش است، بهترین زمان برای مراجعه است.

چگونه باید از نامنظمی دندان ها جلوگیری کرد؟

پدر و مادرها باید آگاه باشند و از دادن پستانک یا اشیایی که کودک تمایل به مکیدن آنها دارد خودداری کنند. برخی تصور می‌کنند دندان‌های شیری دندان‌های بی‌ارزشی هستند و به حفظ و نگهداری آنها نیازی نیست، اما از بین رفتن زود هنگام دندان‌های شیری می‌تواند در از بین رفتن دندان‌های دائم نقش داشته باشد. مصرف شکلات و شیرینی باید در کودکان محدود شود. دندان شیری حتما باید در زمان مناسب بیفتد.

آیا اختلالات فکی افراد هم می‌توانند با ارتودنسی درمان شود؟

برای این گروه از بیماران فقط درمان ارتودنسی کافی نیست. ارتودنسی برای کسانی که عمل جراحی فک دارند، نیز ضرورت پیدا می‌کند. برخی از بیماران اختلالات فکی دارند، دو فک بدرستی روی هم چفت نمی‌شوند و فک بالا جلوتر از پایینی و بر عکس است، این گروه از بیماران باید جراحی فک انجام دهند ولی پیش از آن لازم است ارتودنسی شوند. جراحی فک بدون ارتودنسی اشتباه است و تقریبا همه بیماران پیش از عمل جراحی فک به ارتودنسی نیاز دارند؛ البته کمی پیچیده‌تر از ارتودنسی کودکان است.

ارتودنسی در بزرگسالان چگونه ​است؟

ارتودنسی به صورت تئوریک در هر سنی قابل انجام است و هیچ‌گاه برای آن سن خاصی مشخص نکرده‌اند. این طور نیست که اگر کسی در سن بلوغ یا کودکی انجام ندهد، دیگر نمی‌تواند در دهه سوم زندگی این کار را بکند. تا هر سنی قابل انجام است ولی از دهه سوم به بعد استخوان محکم‌تر شده، جابه‌جا کردن دندان‌ها مشکل تر است و زمانن نیز طولانی‌تر خواهد بود. برخی از ارتودنتیست‌ها ممکن است از قبول آن امتناع ورزند، اما به هر حال قابل انجام است و نتایج مطلوبی دارد.

اساس کار ارتودنسی چگونه است؟

یک تئوری وجود دارد که هر جا استخوان را تحت فشار قرار دهیم، تحلیل می‌رود و هر گاه آن را تحت کشش قرار دهیم، استخوان ساخته می‌شود. این فشار باید بسیار ملایم و از فشار خون کمتر باشد، تا باعث نکروز (مردن سلول‌ها) نشود. این فشار باید چند ماه یا سال ادامه یابد.

چند نوع ارتودنسی داریم؟

برخی با دستگاه‌های ثابت و برخی با دستگاه‌های متحرک انجام می‌شود. در سنین پایین به ارتودنسی متحرک و بیمارانی که در بزرگسالی مراجعه می‌کنند به ارتودنسی ثابت نیاز دارند. بعد از ارتودنسی ثابت هم برای حفاظت از ارتودنسی متحرک استفاده می‌شود تا دندان‌ها دوباره جابه‌جا نشوند.

آیا ممکن است شخصی با ارتودنسی مشکل پیدا کند؟

مهم‌ترین مشکلی که ممکن است ایجاد ‌شود، وقتی است که بخواهیم مشکلات فکی را با ارتودنسی اصلاح کنیم یا پزشکانی که در این زمینه آموزش کافی ندیده و مبادرت به انجام چنین کاری می‌کنند ممکن است مشکلاتی جدی برای بیمار ایجاد کنند. مثلا با فشار غیرعادی که به دندان‌ها وارد می‌شود،تحلیل در دندان یا ریشه به وجود آید. هرر درمانی ابتدا برای بیمار ممکن است مشکلاتی را پیش آورد. ارتودنسی به حافظت و بهداشت مناسب دهان و دندان نیازمند است. زیرا در این حالت و با وجود یک شیء اضافیی  در دهان آن هم به طور دائم، احتمال پوسیدگی بیشتر است. ولی معمولا بیماران به آن عادت می‌کنند و اختلالی در زندگی طبیعی به وجود نمی‌آید.

چه زمانی ارتودنسی خارج می‌شود؟

زمان آن متغیر است ولی اغلب ممکن است یک تا دو سال طول بکشد و وقتی پزشک از نتیجه کار مطمئن شود، آن را خارج می‌کند.

آیا جراحی فک در بزرگسالان مشکل است؟

جراحی به صورت سر پایی است، ولی متاسفانه بیشتر بیماران بزرگسال ما با آن مخالف هستند و فقط به ارتودنتیست مراجعه کرده و اقدامی انجام می‌دهند که غیرقابل جبران است.

رژیم غذایی در ارتودنسی

در طول درمان ارتودنسی ثابت نباید غذاهایی با قوام سفت و سخت خورده شود زیرا احتمال جدا شدن وسایل ثابت از روی دندان وجود خواهد داشت . در صورتی که وسایل ثابت از روی دندان جدا شوند ،  اصطلاحاً گفته می شود بیمار دستگاه ارتودنسی ثابت را شکسته است که می بایست دوباره دستگاه ثابت را به دندان چسباند . این امر باعث حرکتت  نابجای دندان می شود و در روند درمان توقف ایجاد می نماید و در بعضی موارد باعث آزردگی مخاط دهان می شود و در صورت تکرار برای مینای دندان نیز مضر است .

باید دانست که وسایل ارتودنسی ثابت آنقدر محکم بر روی دندانها چسبانده می شود که به راحتی با غذاهای معمولی کنده نمی شوند . درد دندان پس از قرار دادن ارتودنسی ثابت و پس از هر جلسه فعال سازی دستگاه ارتودنسی ثابت یک امر طبیعی است و پس از چند روز برطرف می گردد . در صورت وجود درد غیر قابل تحمل می توان از مسکنن ضد درد مثل استامینوفن استفاده نمود. می بایست در طول دوره درمان ارتودنسی ثابت از خورد انواع میوه های هسته دار ، آبنبات ، بلال ، زیتون ، تکه های برشته نان ، پیتزا ،، غذاهای چسبناک مثل گز و سوهان خودداری کرد . برای خوردن انواع میوه های هسته دار نظیر گیلاس و هلو و گوجه سبز ابتدا هسته را خارج کرده ، آن را به تکه های کوچکک تقسیم نموده و سپس استفاده نمائید . برای خوردن ساندویچ و میوه هایی همچون سیب و هویج و خشکبار مثل فندق و پسته باید آنها را به تکه های کوچک تقسیم کرد و با دندانهای عقب جویده شود  .

سن مناسب برای ارتودنسی چه زمانی است؟

سن مناسب برای ارتودنسی چه زمانی است؟

زمانی‌که ساختمان‌های صورت در حال رشد هستند، ارتودنسی راحت‌تر و ساده‌تر انجام می‌شود و در زمان کمتری موفقیت بالاتری خواهد داشت. اگر این زمان سپری شود تصحیح روابط به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. البته در سنین بالا‌تر، بیشترین هدف درمان، مرتب کردن دندان‌ها و در سنین پایین‌تر بیشترین هدف درمان، رفع اختلالات فکیی است. سن بیمار از این نظر اهمیت دارد که به ما نشان می‌دهد چه امکاناتی برای درمان در اختیار داریم.

آیا از فاکتور رشد می‌توان کمک گرفت یا خیر؟ البته فراموش نکنید که تا زمانی که دندان در دهان است می‌توان ارتودنسی را انجام داد و به قول معروف هیچ وقت دیر نیست. پیشنهاد انجمن ارتودنسی آمریکا این است که اولین ویزیت ارتودنسی باید با مشاهده اولین مشکل ارتودنسی صورت گیرد که این معاینه نباید دیرتر از 7 سالگی انجام شود.. ممکن است شروع درمان ارتودنسی در 7 سالگی ضروری نباشد، اما معاینه دقیق در تعیین بهترین زمان شروع درمان کمک می کند. معاینه زودهنگام باعث تشخیص بموقعع مشکلات شده و فرصت زیادی برای درمان فراهم می کند. مداخله ماهرانه در الگوی رشد بیمار می تواند باعث هدایت رشد و تکامل شده و از بروز مشکلات شدیدتر در اینن دوره جلوگیری کند. در 7 سالگی، اولین دندان آسیاب بزرگ در محیط دهان ظاهر می شود که نقش مهمی در جویدن و تثبیت الگوی جفت شدن دندان ها دارد. در این هنگام متخصص ارتودنسی قادر است روابط دندان ها و فکین را ارزیابی کند.

زمان درمان بستگی به نوع ناهنجاری ، شدت مشکل ، دارد. اگر سن بیمار کمتر باشد درمان راحت تر، کوتاه تر و موفقیت آمیز تر خواهد بود. در بیمارانی که دارای مشکل فکی هستند حتما باید بیمار را قبل از بلوغ معاینه کرد. در مورد پسرها 9 سالگی و در مورد دختر ها 8 سالگی معمولا مناسب ترین زمان است. ولی براساس نوع ناهنجاری می توان زودتر هم انجام شود به عبارت دیگر در بعضی از موارد باید درمان را حتی زودتر از 8-9 سالگی شروع کرد که نوع ناهنجاری تعیین کننده آن است. اگر متخصص ارتودنسی درر بیمار مشکل فکی را تشخیص دهد، باید با کمک دستگاه های ارتودنسی مشکل فکی بیمار درمان شود چراکه در صورت عدم درمان در زمان مناسب، دیگر نمی توان مشکلل بیمار را فقط با ارتودنسی درمان کرد و بیمار نیاز به جراحی فک خواهد داشت. بنابراین ویزیت به موقع در درمان ناهنجاری های دندان و فک بسیار اهمیت دارد ولی اگر بیمارر دارای مشکل فکی نباشد و فقط دندان های او نیاز به درمان برای ردیف شدن داشته باشند در آن موقع می توان درمان را در هر سنی انجام داد گرچه در آن شرایط هم بهترر است درمان را در محدوده 10 تا 12 سالگی شروع کرد. بنابراین بیماری که مشکل دندانی دارد، میتواند درمان را در هر سنی به شرطی که مشکلات لثه ای نداشته باشد انجام دهد ولی اگر مشکل فکی در سنین بزرگسالی وجود داشته باشد دیگر درمان ارتودنسی به تنهایی کارساز نخواهد بود و در آن زمان بیمار نیاز به جراحی به همراه ارتودنسی خواهد داشت. اگر مشکل فکی بیمار در سنین قبل از بلوغ تشخیص داده شود می توان با ارتودنسی به تنهایی و بدون نیاز به جراحی فک، بیمار را درمان کرد. مجدداًً تاکید می شود اگر بیماران که مشکل اسکلتی در فک‌هایشان دارند، در سنین رشد و قبل از بلوغ به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند، درمان موفق‌تری خواهند داشت و می‌توانن از فرآیند رشد در درمان ارتودنسی استفاده کرد. در بیماران بزرگسال، اگر مشکل دندانی است می‌توان با درمان‌های غیرجراحی مانند براکت و سیم مشکل را حل و دندان‌ها راا مرتب کرد ولی اگر مشکل مربوط به اسکلت فک‌ها باشد، در یک فرد بالغ باید نخست مشکلات دندانی را با ارتودنسی اصلاح و به دنبال آن با جراحی موقعیت فک‌ها را اصلاح کرد.